Gmina Hanna – nowe fakty
16 grudnia 2013
Kolejne dokumenty potwierdzają, że ministerstwo edukacji próbowało ukryć prawdę ws. gminy Hanna przed partnerami społecznymi.
Ministerstwo Edukacji Narodowej odpowiedziało na wniosek ZNP o udostępnienie informacji publicznej i przekazało dokumenty dotyczące procesu prac wewnątrzresortowych nad projektem rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2014. Dokumenty te potwierdzają przypuszczenia ZNP, iż MEN chciało ukryć prawdziwe intencje, dla których w projekcie tym przewidziano modyfikację wskaźnika Di.
W dokumencie datowanym na dzień 3 października br., sporządzonym na potrzeby kierownictwa MEN, jednoznacznie wskazano, iż celem modyfikacji wskaźnika Di jest umożliwienie naliczenia w pełnej wysokości subwencji dla gminy Hanna. Jak alarmują w nim urzędnicy MEN, brak modyfikacji wskaźnika Di spowoduje, iż gmina Hanna otrzyma jedynie 20% subwencji z roku 2013 (zał. nr 1 str. 4-5).
W uzasadnieniu projektu rozporządzenia datowanego na dzień 7 października br. ponownie wskazano, iż jedynym celem modyfikacji wskaźnika Di jest sytuacja gminy Hanna (zał. nr 2 str. 14 i 23).
Kolejna notatka sporządzona na potrzeby kierownictwa MEN datowana na dzień 29 października br. podtrzymuje stanowisko zawarte w przywołanej powyżej notatce z dnia 3 października br. Z uzasadnienia wypada wprawdzie zwrot „gmina Hanna”, ale zastępujące go sformułowanie gmina, która przekazała wszystkie szkoły innym podmiotom, nie pozostawia wątpliwości co do intencji projektodawcy (zał. nr 3 str. 4-5).
Fakt podjętej przez MEN próby ukrycia prawdziwego celu modyfikacji wskaźnika Di potwierdza pismo Ministra Finansów skierowane do jednostek samorządów terytorialnego dotyczące zasad naliczania subwencji dla tych jednostek na rok 2014 (zał. nr 4 str. 3). Z pisma tego wynika, iż MEN poinformowało Ministra Finansów o prawdziwych przyczynach modyfikacji wskaźnika Di.
O przyczynach tych MEN nie poinformowało partnerów społecznych. 6 listopada br. do Zarządu Głównego ZNP wpłynął, przesłany przez MEN, projekt rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2014. Znalazł się w nim zapis gwarantujący gminie Hanna transfer subwencji oświatowej na poziomie niewiele niższym niż od tego sprzed wyzbycia się obowiązku prowadzenia szkół, polegający na zmianie obliczania wskaźnika Di. W uzasadnieniu przedmiotowej zmiany MEN w ogóle jednak nie wspomina o gminie Hanna, wskazując jedynie co następuje:
„Proponowana modyfikacja zasad ustalania wartości wskaźnika korygującego Di, polegająca na wprowadzeniu minimalnej wartości tego wskaźnika ma na celu ochronę budżetów niektórych jednostek samorządu terytorialnego przed znacznym zmniejszeniem dochodów uzyskiwanych z tytułu części oświatowej subwencji ogólnej w związku z obniżeniem wartości wskaźnika korygującego Di (np. w wyniku przejścia dużej liczby nauczycieli dyplomowanych na emeryturę). Szacuje się, że zaproponowana zmiana zasad ustalania wartości wskaźnika korygującego Di może dotyczyć jedynie kilku jednostek samorządu terytorialnego (JST). Obejmie ona te JST, dla których wskaźnik korygujący Di wyliczony wg. dotychczasowych zasad ukształtowałby się na poziomie niższym niż 0,87. Wówczas wartość wskaźnika korygującego Di dla tych JST osiągnie wartość równą 0,87, tj. o ok. 5% niższą od minimalnej wartości tego wskaźnika w 2013 r.” (zał. nr 5 str. 23).
Natomiast odnosząc się do zarzutu ZNP, iż działania resortu zmierzające do modyfikacji wskaźnika Di było podyktowane lobbingiem ze strony władz gminy Hanna, MEN zaprzeczyło wskazując, iż wprawdzie wójt gminy Hanna podjęła interwencję w tej sprawie, ale nie miało to wpływu na działania resortu, gdyż jego urzędnicy od początku prac nad projektem rozporządzenia mieli na uwadze problem subwencji dla tej gminy.
Zdaniem ZNP, powyższe oznacza, iż MEN próbuje sfinansować działania niezgodne z prawem. Już bowiem w czerwcu 2012 r., w piśmie skierowanym do ZNP, Ministerstwo Edukacji Narodowej, przywołując wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2006 r. (I OSK 1377/06) oraz wyrok WSA w Olsztynie z dnia 20 września 2011 r. (II SA/OL 453/11) podnosiło, iż obowiązek gminy polegający na zakładaniu i prowadzeniu publicznych placówek oświatowych nie może być przekazany odrębnej osobie prawnej (zał. nr 6). Według MEN, jednostki samorządu terytorialnego mogą współpracować z innymi podmiotami w tym zakresie, ale nie może to prowadzić do wyzbycia się przez nie odpowiedzialności za realizację obowiązkowych zadań. Jednocześnie podczas czatu, który został przeprowadzony dnia 6 marca br. przez Serwis Samorządowy PAP, ówczesna minister edukacji narodowej, Krystyna Szumilas jednoznacznie wskazała, iż samorząd nie może przekazać wszystkich szkół podmiotom prywatnym.
Zdaniem ZNP, rodzice uczniów zamieszkujących na terenie Gminy Hanna zostali pozbawieni konstytucyjnego prawa posłania swych dzieci do szkoły publicznej w rozumieniu art. 70 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W opinii ZNP, szkołą publiczną w rozumieniu tego art. jest tylko i wyłącznie szkoła państwowa, a więc na dzień dzisiejszy szkoła prowadzona co do zasady przez jednostkę samorządu terytorialnego, w odróżnieniu od szkoły niepublicznej, tj. szkoły prowadzonej przez podmioty prywatne (osoby fizyczne i osoby prawne inne niż j.s.t.). Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 czerwca 2010 r. (K 29/07) również wskazuje, iż podmiotami wyłącznie uprawnionymi do zakładania i prowadzenia szkół i placówek publicznych są jednostki samorządu terytorialnego.
Ponadto zdaniem ZNP, zmiana zasad obliczania wskaźnika Di planowana przez MEN w projekcie rozporządzenia w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2014, skutkiem której gminie Hanna zostanie przyznana subwencja oświatowa na rok 2014 w pełnej wysokości, będzie skutkowała tym, iż przedmiotowe rozporządzenie zostanie wydane z przekroczeniem delegacji ustawowej, tj. art. 28 ust. 6 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Delegacja ta wyraźnie wskazuje, że sposób podziału części oświatowej subwencji ogólnej następuje w szczególności z uwzględnieniem typów i rodzajów szkół prowadzonych przez te jednostki, stopni awansu zawodowego nauczycieli w nich zatrudnionych oraz liczby uczniów do nich uczęszczających. Subwencja nie może być więc dzielona w oderwaniu od tych zmiennych, co miałoby miejsce w odniesieniu do gminy Hanna, gdyby rozporządzenie weszło w życie w proponowanym kształcie.
Zgodnie z treścią art. 92 ust. 1 Konstytucji RP delegacja ustawowa do wydania rozporządzenia określa zakres spraw przekazanych do uregulowania, których organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekroczyć. W demokratycznym państwie prawa nie może funkcjonować akt prawny sprzeczny z przepisami ustawowymi przez to, że został wydany przez organ władzy wykonawczej z przekroczeniem delegacji ustawowej do jego wydania (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2001 r. P 4/00).
Polecamy link do czatu (przedostatnie pytanie):